world in a bulbKomisja Europejska przyjęła dziś plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby. Jest on istotnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu i głównym tematem tegorocznego Zielonego Tygodnia. Przedstawiono w nim całościową wizję, zgodnie z którą do 2050 r. zanieczyszczenia na świecie zostaną ograniczone do poziomów, które nie będą już szkodliwe dla zdrowia ludzi i naturalnych ekosystemów. Opisano w nim także kroki, jakie należy podjąć, aby ten cel osiągnąć. W planie tym połączono wszystkie strategie polityczne UE, które są istotne w kontekście zwalczania zanieczyszczeń i zapobiegania im, ze szczególnym naciskiem na wykorzystanie do tego celu rozwiązań cyfrowych. Plan przewiduje przegląd odpowiednich przepisów UE w celu zidentyfikowania ewentualnych luk w unijnym prawodawstwie oraz dziedzin, w których spełnienie obowiązków prawnych wymaga poprawy wdrażania przepisów.

Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans powiedział: Zielony ład ma na celu zapewnienie wszystkim mieszkańcom naszej planety dobrego stanu środowiska. Aby zapewnić nietoksyczne środowisko naszej planecie i jej mieszkańcom, musimy podjąć natychmiastowe działania. Plan ten pomoże nam w organizowaniu pracy. Już teraz nowe zielone technologie mogą przyczynić się do ograniczenia zanieczyszczeń i stworzyć nowe możliwości biznesowe. Wysiłki Europy na rzecz odbudowy czystszej, bardziej sprawiedliwej i bardziej zrównoważonej gospodarki muszą również przyczynić się do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń.

Komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius stwierdził: Zanieczyszczenie środowiska jest szkodliwe dla zdrowia i ma szczególnie negatywny wpływ na grupy wrażliwe i znajdujące się w trudnej sytuacji społecznej. Jest także jedną z głównych przyczyn utraty różnorodności biologicznej. Argumenty przemawiające za tym, że UE powinna odgrywać wiodącą rolę w globalnej walce z zanieczyszczeniami, są bardzo mocne. Dzięki planowi działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń stworzymy zdrowe środowisko życia dla mieszkańców Europy, przyczynimy się do trwałej odnowy gospodarczej i pobudzimy przejście na czystą, neutralną dla klimatu gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Aby umożliwić UE osiągnięcie do 2050 r. celu, jakim jest zdrowa planeta dla zdrowych ludzi, w planie działania określono najważniejsze cele w zakresie ograniczenia – do 2030 r. – zanieczyszczeń u źródła (w porównaniu ze stanem obecnym). Celem jest:

Ponadto w planie przedstawiono szereg inicjatyw przewodnich, np.:

W przyjętej w zeszłym roku strategii UE w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności i w planie działania zaproponowano konkretne kroki służące realizacji strategii UE „zero zanieczyszczeń” na rzecz nietoksycznego środowiska. Podejście to jest zgodne z celami UE w zakresie neutralności klimatycznej, zdrowia, różnorodności biologicznej i efektywnego gospodarowania zasobami oraz opiera się na inicjatywach w dziedzinie energii, przemysłu, mobilności, żywności gospodarki o obiegu zamkniętymi i rolnictwa. 

Tegoroczny Zielony Tydzień, największa doroczna impreza poświęcona polityce w dziedzinie ochrony środowiska, która odbędzie się w dniach 1–4 czerwca, umożliwi obywatelom w całej UE wszechstronną dyskusję na temat strategii „zero zanieczyszczeń” na głównej konferencji w Brukseli, w internecie i podczas ponad 600 imprez partnerskich.

Kontekst

Zanieczyszczenia są najważniejszą środowiskową przyczyną wielu chorób psychicznych i fizycznych oraz przedwczesnych zgonów, zwłaszcza wśród dzieci, osób cierpiących na niektóre schorzenia i osób starszych. Osoby zamieszkujące słabiej rozwinięte obszary są często narażone na sąsiedztwo terenów zanieczyszczonych lub bardzo wysokie natężenie ruchu. Nietoksyczne środowisko ma również kluczowe znaczenie dla ochrony bioróżnorodności i ekosystemów, ponieważ zanieczyszczenie jest jedną z głównych przyczyn utraty bioróżnorodności. Utrata bioróżnorodności ogranicza zdolność ekosystemów do świadczenia usług, takich jak sekwestracja dwutlenku węgla oraz usuwanie zanieczyszczeń z powietrza i wody.

Jak wynika z opublikowanego niedawno sprawozdania EEA dotyczącego zdrowia i środowiska, w UE co roku ponad 400 tys. przedwczesnych zgonów (w tym z powodu nowotworów) jest związanych z zanieczyszczeniem powietrza, a 48 tys. przypadków choroby niedokrwiennej serca oraz 6,5 mln przypadków przewlekłych zaburzeń snu jest związanych z hałasem (przy czym nie są to jedyne choroby, jakie można przypisać obu tym czynnikom).

UE wyznaczyła już wiele celów związanych z zanieczyszczeniami. Obowiązujące prawodawstwo dotyczące powietrza, wody, mórz i hałasu określa cele w zakresie jakości środowiska; wieloma przepisami objęto również źródła zanieczyszczeń. Ponadto Komisja ogłosiła w strategii „od pola do stołu” kilka nadrzędnych celów w zakresie ograniczenia strat składników pokarmowych i pestycydów, aby pomóc w osiągnięciu celów UE w zakresie bioróżnorodności.

Informacje dodatkowe:

Komunikat w sprawie planu działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby

Pytania i odpowiedzi dotyczące planu działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby

Notatka prasowa „2050: zdrowa planeta dla wszystkich”

Dokument roboczy służb Komisji: Rozwiązania cyfrowe na rzecz zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń

Dokument roboczy służb Komisji: „W kierunku ram monitorowania realizacji i perspektyw zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń”

Strona internetowa poświęcona planowi działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń

Zielony Tydzień 2021 poświęcony strategii zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń

autor: Komisja Europejska