kee
W ramach kolejnego długoterminowego budżetu UE na lata 2021–2027 Komisja proponuje utworzenie programu InvestEU, który pod jedną marką łączy całe finansowanie z budżetu UE w formie pożyczek i gwarancji.
InvestEU łączy w sobie szereg dostępnych obecnie programów finansowych i rozbudowuje udany model planu inwestycyjnego dla Europy, znanego też jako plan Junckera. Dzięki InvestEU Komisja będzie w dalszym ciągu stymulować tworzenie miejsc pracy, inwestycje i innowacje.
Przewodniczący Jean-Claude Juncker powiedział: Plan inwestycyjny dla Europy okazał się sukcesem, jeśli chodzi o przyciągnięcie prywatnych inwestycji i tworzenie miejsc pracy w Europie. Uruchomiono już inwestycje o wartości blisko 290 mld euro, które nie byłyby możliwe bez tego planu. Zapewniono finansowanie 635 tys. małych przedsiębiorstw. Program InvestEU to dalszy rozwój tego modelu i rozszerzenie go na inne programy finansowe UE. Upraszczamy, uzyskujemy więcej mniejszym nakładem środków oraz kładziemy większy nacisk na inwestycje społeczne.
Wiceprzewodniczący Jyrki Katainen, odpowiedzialny za zatrudnienie, wzrost gospodarczy, inwestycje i konkurencyjność, powiedział: Program InvestEU to reforma strukturalna budżetu UE. Łączy on szereg unijnych programów finansowania w jedną strukturę pod jedną marką: InvestEU. Opierając się na sukcesie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, możemy w dalszym ciągu działać na rzecz rozwoju miejsc pracy, innowacji i umiejętności w Europie. Dodatkowy bonus to ułatwienia i poprawa przejrzystości dla beneficjentów. InvestEU pomoże nam osiągnąć nasze cele polityczne, takie jak zrównoważony rozwój, doskonałość naukowa, włączenie społeczne i pomoc dla małych przedsiębiorstw w rozwoju skali działalności. Fundusz ma przyczynić się do powstania inwestycji o wartości 650 mld euro, głównie z sektora prywatnego. Ponadto dajemy państwom członkowskim możliwość jeszcze lepszego wykorzystania funduszy UE dzięki funduszowi gwarancyjnemu. Przynosi on korzyści wszystkim.
Nowy program będzie składał się z Funduszu InvestEU, Centrum Doradztwa InvestEU i portalu InvestEU.
1. Fundusz InvestEU
Opierając się na sukcesie planu Junckera, Fundusz InvestEU będzie nadal mobilizował inwestycje publiczne i prywatne w UE, aby pomóc rozwiązać problem ciągle sporej luki inwestycyjnej w Europie. Nowy fundusz w szczególności:
-
Będzie miał większe oddziaływanie przy mniejszej ilości zasobów: Komisja proponuje przeznaczyć na Fundusz InvestEU 15,2 mld euro. Pozwoli to na udzielenie gwarancji z budżetu UE w wysokości 38 mld euro, które zostaną przeznaczone na wsparcie strategicznych projektów w całej UE. Dzięki przyciągnięciu inwestycji prywatnych i publicznych Komisja oczekuje, że w okresie 7 lat Fundusz InvestEU przyczyni się do powstania w całej UE dodatkowych inwestycji o wartości ponad 650 mld euro.
-
Utworzy zdywersyfikowane i elastyczne portfolio: Fundusz InvestEU wspiera cztery obszary polityki: zrównoważona infrastruktura; badania, innowacje i cyfryzacja; małe i średnie przedsiębiorstwa; oraz inwestycje społeczne i umiejętności. InvestEU będzie narzędziem elastycznym – będzie mógł reagować na zmiany rynkowe i zmieniające się priorytety polityczne.
-
Wprowadzi usprawnienia i uproszczenia: Program InvestEU będzie posiadał jednolitą, spójną strukturę zarządzania i jednakowe wymogi sprawozdawcze, co umożliwi uniknięcie nakładania się zasad. W ramach jednego funduszu zintegrowanych zostanie wiele różnych instrumentów finansowych na poziomie UE wraz z regulującymi je zasadami. Oznacza to większy nacisk na obszary polityki i cele. Program InvestEU będzie ściśle powiązany z naszymi priorytetami politycznymi. Przykładowo pomoże nam osiągnąć cele klimatyczne z porozumienia paryskiego i zrealizować zobowiązania w ramach europejskiego filaru praw socjalnych.
-
Skorzysta z lokalnej, krajowej i ogólnounijnej wiedzy fachowej naszych partnerów finansowych: Ze względu na swoją rolę banku publicznego UE, możliwość działania we wszystkich państwach członkowskich oraz doświadczenie w zarządzaniu EFIS, grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) pozostanie głównym partnerem finansowym Komisji w ramach InvestEU. Partnerami finansowymi – pod pewnymi warunkami – mogą również być krajowe i regionalne banki prorozwojowe w państwach członkowskich oraz inne instytucje, które mają do zaoferowania konkretną wiedzę specjalistyczną i doświadczenie.
-
Pomoże państwom członkowskim skuteczniej wykorzystać fundusze UE: Państwa członkowskie będą miały możliwość przeznaczenia części przydzielonych im funduszy polityki spójności na gwarancję budżetową w ramach InvestEU. Wszelkie środki przekazywane do funduszu będą korzystać z gwarancji UE i jej wysokiego ratingu kredytowego, co będzie kolejnym impulsem dla inwestycji krajowych i regionalnych. Jeżeli państwo członkowskie zdecyduje się podjąć taką decyzję, zarezerwowane dla niego zostaną odpowiednie środki. Aby ułatwić płynne wdrożenie Funduszu InvestEU, Komisja pracuje również nad dalszym usprawnieniem kontroli pomocy państwa w przypadku środków przekazywanych przez państwa członkowskie za pośrednictwem Funduszu InvestEU.
2. Centrum Doradztwa InvestEU
Korzystając z modelu Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego w ramach planu inwestycyjnego, Centrum Doradztwa InvestEU połączy 13 różnych, obecnie dostępnych usług doradczych w jeden punkt kompleksowej obsługi pomagający w opracowaniu projektów. Będzie zapewniać wsparcie techniczne i pomoc w przygotowaniu, opracowaniu, strukturyzacji i realizacji projektów, w tym w budowaniu odpowiednich zdolności.
3. Europejski portal projektów inwestycyjnych
Europejski portal projektów inwestycyjnych w ramach planu inwestycyjnego zapewnia widoczność projektów inwestycyjnych w całej UE. Będzie nadal pełnił taką rolę w ramach programu InvestEU. Portal łączy ze sobą inwestorów i promotorów projektów. Powstaje w ten sposób łatwo dostępna i przyjazna dla użytkownika baza danych. Projekty są lepiej widoczne, a inwestorzy mogą znaleźć możliwości inwestycyjne w wybranym sektorze lub w interesującej ich lokalizacji.
Reformy strukturalne mają nadal zasadnicze znaczenie
Samo finansowanie UE nie rozwiąże problemu niskiego poziomu inwestycji w Europie. Państwa członkowskie powinny wykorzystać każde dostępne środki wsparcia w celu wyeliminowania krajowych barier dla inwestycji oraz poprawy otoczenia biznesu, w szczególności poprzez wdrożenie zaleceń dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru. W dniu 31 maja Komisja zaproponowała stworzenie Programu wspierania reform, który będzie wspierał priorytetowe reformy we wszystkich państwach członkowskich UE i będzie dysponował budżetem 25 mld euro. Ten nowy program obejmuje wsparcie finansowe reform oraz pomoc techniczną i wiedzę ekspercką.
Dalsze działania
Aby środki UE mogły zacząć jak najszybciej przynosić praktyczne rezultaty, niezbędne jest szybkie osiągnięcie porozumienia w sprawie ogólnego długoterminowego budżetu UE i powiązanych wniosków sektorowych. Opóźnienia oznaczałyby nadal niski poziom inwestycji publiczno-prywatnych w UE, co miałoby namacalne skutki dla tworzenia miejsc pracy i wzrostu gospodarczego w państwach członkowskich.
Osiągnięcie w 2019 r. porozumienia w sprawie przyszłego budżetu długoterminowego umożliwi płynne przejście z obecnego długoterminowego budżetu (2014–2020) do nowego, a także zapewni przewidywalność i ciągłość finansowania z korzyścią dla wszystkich.
Kontekst
Od czasu ogłoszenia planu Junckera warunki inwestycyjne w Europie uległy poprawie dzięki reformom strukturalnym przeprowadzonym przez państwa członkowskie oraz korzystniejszej sytuacji gospodarczej i interwencjom takim jak EFIS. W Europie nadal jednak brakuje inwestycji:
-
Inwestycje w działalność o podwyższonym ryzyku, np. badania naukowe i innowacje są nadal niewystarczające, co może zaszkodzić konkurencyjności przemysłowej i gospodarczej Unii oraz jakości życia jej obywateli.
-
Inwestycje w infrastrukturę w UE wyniosły w 2016 r. 1,8 proc. PKB UE, w porównaniu z 2,2 proc. w 2009 r.
-
Ponadto musimy odpowiedzieć na potrzeby UE w zakresie inwestycji strukturalnych w obliczu zmian technologicznych i konkurencyjności na świecie. Dotyczy to m.in. innowacji, umiejętności, infrastruktury, małych i średnich przedsiębiorstw oraz konieczności sprostania najważniejszym wyzwaniom społecznym, takim jak zrównoważoność i starzenie się społeczeństw.
Plan inwestycyjny dla Europy czyli plan Junckera został zainaugurowany w listopadzie 2014 r. w celu odwrócenia spadkowych tendencji w zakresie poziomu inwestycji. Pozwolił on wprowadzić Europę na drogę do ożywienia gospodarczego. Oczekuje się, że działania zatwierdzone w Europejskim Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (w ramach planu Junckera) mają doprowadzić do powstania inwestycji o wartości 287 mld euro (dane za maj 2018 r.). Z lepszego dostępu do finansowania może skorzystać ok. 635 000 małych i średnich przedsiębiorstw.
W dniu 12 grudnia 2017 r. Parlament Europejski i państwa członkowskie osiągnęły porozumienie w sprawie rozporządzenia dotyczącego wzmocnienia EFIS i powiększenia celu inwestycyjnego do 500 mld euro do końca 2020 r. Rozporządzenie w sprawie EFIS 2.0 weszło w życie w dniu 30 grudnia 2017 r.
W dokumencie Komisji otwierającym debatę na temat przyszłości finansów UE z dnia 28 czerwca 2017 r. podkreślono, że w czasach ograniczeń budżetowych należy „osiągnąć więcej mniejszym nakładem środków” i dobrze wykorzystać budżet UE.
W niezależnej ocenie EFIS opublikowanej w czerwcu 2018 r. stwierdzono, że gwarancja UE jest skutecznym sposobem zwiększenia liczby ryzykownych działań prowadzonych przez EBI oraz że wykorzystuje się w ten sposób mniej zasobów budżetowych w porównaniu z instrumentami finansowymi. Podkreślono również potrzebę dalszej poprawy dostępu do finansowania na rzecz innowacji oraz wzmocnienia synergii z innymi unijnymi programami finansowania.
Więcej informacji
Notatka prasowa: Program InvestEU – pytania i odpowiedzi
Arkusz informacyjny: Co to jest InvestEU?
Arkusz informacyjny: InvestEU – co będzie finansował?
Wniosek dotyczący rozporządzenia ustanawiającego Program InvestEU
Wiceprzewodniczący Katainen na Twitterze: @jyrkikatainen
InvestEU na Twitterze: #InvestEU
Autor: Komisja Europejska