Europejski program w zakresie migracji: konsolidacja postępów

Szczegóły: Autor: Biuro Wielkopolski w Brukseli; Utworzono: 16 listopad 2017

W ramach przygotowań do grudniowego posiedzenia Rady Europejskiej, Komisja i Wysoki Przedstawiciel przedstawili dzisiaj program prac niezbędnych do utrzymania osiągniętych w ciągu ostatnich lat dobrych wyników.

Już teraz widać konkretne rezultaty – łączna liczba osób nielegalnie przekraczających granicę na głównych szlakach migracyjnych spadła w 2017 r. o 63 proc. Dzięki wspólnym działaniom poprawia się ochrona zewnętrznych granic UE i współpraca z partnerami zagranicznymi w zakresie eliminowania przyczyn nielegalnej migracji. Nastąpił również postęp w kwestii ochrony migrantów i zwalczania przemytu. Patrząc w przyszłość i mając na uwadze ścisłe powiązania między wewnętrznymi i zewnętrznymi zobowiązaniami w dziedzinie migracji, Komisja oraz Wysoki Przedstawiciel wzywają do dalszych wspólnych działań UE, państw członkowskich i państw partnerskich, aby osiągać postępy i utrzymać intensywność wysiłków UE na wszystkich frontach i w ten sposób wspólnie lepiej zarządzać kwestią migracji.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji, Frans Timmermans, powiedział: Od 2015 r. poczyniliśmy postępy dzięki naszej współpracy – coraz lepiej kompleksowo zarządzamy migracjami. Nie osiągnęliśmy jednak wszystkiego i kwestia ta będzie jeszcze przez jakiś czas przedmiotem naszego zainteresowania. Musimy nadal działać – wspólnie i kompleksowo, z jeszcze większą energią i determinacją, aby utrwalić nasze dotychczasowe osiągnięcia i w pełni zrealizować Europejski program w zakresie migracji. Migracja jest ważnym przedmiotem obaw naszych obywateli i powinna pozostać priorytetem również dla nas.

Wysoka przedstawiciel i wiceprzewodnicząca Federica Mogherini stwierdziła: Przez ostatnie dwa lata zajmowaliśmy się tym, jak rozwiązać w najbardziej ludzki i skuteczny sposób jedno z największych wyzwań naszych czasów. Wspieraliśmy IOM i UNHCR, pomagając ludziom w trudnej sytuacji, jak również wspierając ich w dobrowolnych powrotach. Uruchomiliśmy Plan inwestycji zewnętrznych, który ma pozwolić na pozyskanie inwestycji prywatnych o wartości 40 mld euro. Współpracujemy również z naszymi afrykańskimi partnerami nad wyeliminowaniem przyczyn migracji. Nasze podejście zawsze opierało się i będzie opierać się na współpracy i partnerstwie.

Komisarz ds. migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos powiedział: Stopniowo wychodzimy z kryzysu – obecnie zarządzamy migracją w duchu partnerstwa i wspólnej odpowiedzialności, w obrębie UE i poza UE. Otrzymaliśmy do tej pory 34 400 nowych zobowiązań w zakresie przesiedleń. Cieszę się, że państwa członkowskie w ten sposób starają się utrwalić bezpieczne i legalne metody migracji, wyeliminować nielegalne i niebezpieczne szlaki migracyjne oraz okazywać solidarność z krajami spoza UE przyjmującymi uchodźców.

Eliminowanie przyczyn migracji i zapobieganie katastrofom

Od września br. UE nadal zwiększa wsparcie na rzecz eliminowania przyczyn migracji:

Do końca 2017 r. UE przeznaczy ok. 3 mld euro w ramach Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji. Od października milion uchodźców syryjskich znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji otrzymuje comiesięczne elektroniczne przelewy pieniężne.
Dwa lata po jego uruchomieniu fundusz powierniczy UE dla Afryki przyczynia się do poprawy stabilności i odporności przez wsparcie rozwoju gospodarczego oraz zarządzanie migracją w krajach, które doświadczają różnego rodzaju kryzysów i sytuacji nadzwyczajnych. W ramach funduszu zatwierdzono jak dotąd programy o łącznej wartości prawie 2 mld euro.
W Libii kładzie się nacisk na poprawę trudnych warunków życia migrantów – w ścisłej współpracy z Biurem UNHCR, UNICEF i Międzynarodową Organizacją ds. Migracji (IOM). Pomoc medyczną i podstawowe wsparcie otrzymało prawie 4 tys. migrantów i ponad 2 tys. przesiedlonych rodzin libijskich, podobnie jak migranci, także ci osadzeni w ośrodkach detencyjnych.

Zajmujemy się również walką z przemytem i zapobieganiem wypadkom na pustyni i na morzu:

Fundusz powierniczy UE dla Afryki wspiera działalność Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) i władz nigerskich w prowadzeniu poszukiwań i akcji ratunkowych na pustyni. W 2017 r. udało się w ten sposób uratować 1100 migrantów porzuconych przez przemytników.
Ponad 15 tys. migrantów, w tym 10 tys. z Libii, skorzystało już z pomocy w dobrowolnym powrocie. Opracowywane są również projekty współpracy z krajami sąsiadującymi z Libią, które mają pomagać migrantom w powrocie z Libii do kraju ojczystego.
W ramach operacji UE „Tryton” i „Sophia” rozlokowano 13 jednostek. Wspiera się w ten sposób działania państw członkowskich w zakresie zapobiegania wypadkom i zatrzymywania osób podejrzanych o handel ludźmi i przemyt. Wsparcie UE dla władz nigerskich doprowadziło do zatrzymania ponad 100 osób podejrzanych o handel ludźmi i przemyt*.

Solidarność UE i wsparcie dla uchodźców i państw przyjmujących

Program przesiedleń UE przyjęty w lipcu 2015 r. dobiega końca i jego bilans jest pozytywny. Przesiedlenia na podstawie oświadczenia UE-Turcja wciąż trwają – od czasu rozpoczęcia programu przesiedlono ponad 25 700 osób. We wrześniu Komisja uruchomiła nowy program, w ramach którego do października 2019 r. przesiedlonych ma zostać co najmniej 50 tys. uchodźców znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, w szczególności wzdłuż szlaku środkowośródziemnomorskiego. Do tej pory 16 państw członkowskich zgłosiło ponad 34 400 zobowiązań do przyjęcia uchodźców.

Po dwóch latach do relokacji pozostało ok. 750 osób w Grecji i 3 100 we Włoszech – program relokacji w UE kończy się zatem powodzeniem. Łącznie do tej pory relokowano ponad 31,5 tys. osób. Prawie wszystkie państwa członkowskie przestrzegały swoich zobowiązań prawnych, jednak Republika Czeska, Węgry i Polska jak na razie nie podjęły żadnych kroków w odniesieniu do zastrzeżeń zgłoszonych przez Komisję w uzasadnionej opinii z lipca. Postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom jest zatem nadal w toku.

Osiągnięcia w zakresie powrotów i readmisji

Zawarcie we wrześniu porozumienia z Bangladeszem w sprawie standardowych procedur operacyjnych dotyczących powrotów było ważnym krokiem w podejściu UE do lepszego zarządzania migracją. UE będzie nadal prowadzić usystematyzowaną współpracę praktyczną z innymi krajami w ramach tego nowego podejścia.Nasilenia wymaga zwłaszcza współpraca z Wybrzeżem Kości Słoniowej, Senegalem i Mali. Konieczna jest również jak najszybsza finalizacja trwających negocjacji na temat readmisji z Nigerią i Tunezją.

Najpóźniej w listopadzie Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej zaproponuje nowe działania służące wsparciu państw członkowskich w zakresie powrotów. Agencja będzie również głównym punktem kontaktowym na szczeblu UE w zakresie powrotów.

Kolejne kroki na drodze do silniejszej, bardziej skutecznej i sprawiedliwej unijnej polityki migracyjnej i azylowej

Niezbędne jest zwiększenie wkładu finansowego państw członkowskich, aby fundusz powierniczy dla Afryki mógł nadal wspierać programy, zwłaszcza w Libii i w północnej Afryce.

Jeżeli chodzi o przesiedlenia, państwa członkowskie powinny nadal przedkładać swoje zobowiązania, tak aby możliwe było osiągnięcie docelowych 50 tys. miejsc i rozpoczęcie planowania konkretnych procedur przesiedlenia. Konieczne jest przy tym wsparcie dla mechanizmu ewakuacji z Libii we współpracy z Biurem UNHCR oraz zatwierdzenie standardowych procedur operacyjnych dla programu dobrowolnego przyjmowania ze względów humanitarnych finalizowanego obecnie przez Komisję i Turcję.

Skala powrotów na w całej UE pozostaje na niezadawalającym poziomie. Jest to zatem obszar, gdzie do osiągnięcia konkretnych postępów konieczne jest zaangażowanie wszystkich stron. Od państw członkowskich oczekuje się zbierania i podawania do wiadomości lepszej jakości danych na temat powrotów. W ten sposób możliwa by była właściwsza ocena skuteczności polityki powrotowej i rozpoznanie obszarów, w których wskazany byłby udział Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej. UE powinna również nadal zbiorowo korzystać ze wszelkiego rodzaju środków zachęty i nacisku, aby osiągać postęp w dziedzinie polityki powrotowej, zgodnie z zaleceniem Rady Europejskiej.

Jeśli chodzi o realizację oświadczenia UE–Turcja, władze greckie muszą zwiększyć wysiłki i zapewnić odpowiednie zasoby, aby możliwa była skuteczna realizacja powrotów do Turcji i wdrożenie tego ważnego elementu oświadczenia. Od marca 2016 r. miało miejsce zaledwie 1 969 powrotów.

Kontekst

Po objęciu obowiązków przewodniczącego Komisji Jean-Claude Juncker powierzył Dimitrisowi Avramopoulosowi, komisarzowi odpowiedzialnemu za kwestie migracji, zadanie wypracowania wspólnie z innymi komisarzami nowej polityki migracyjnej będącej jednym z 10 priorytetów Komisji Junckera wymienionych w wytycznych politycznych. Koordynacją tej współpracy zajmuje się pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans.

W dniu 13 maja 2015 r. Komisja Europejska zaproponowała w Europejskim programie w zakresie migracji zakrojoną na szeroką skalę strategię, której celem jest sprostanie najpilniejszym wyzwaniom trwającego obecnie kryzysu, a także wyposażenie UE w narzędzia do lepszego zarządzania migracją w perspektywie średnio- i długoterminowej w dziedzinie nieuregulowanej migracji, granic, azylu i legalnej migracji.

W dzisiejszym komunikacie przedstawia się zmiany, które zaszły od początku września i wskazuje się na sprawy wymagające obecnie szczególnej uwagi. Po raz pierwszy połączono w jedną całość różne sprawozdania robocze dotyczące oświadczenia UE–Turcja, relokacji i przesiedleń, Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej oraz ram partnerstwa z państwami trzecimi. Powstało w ten sposób jedno sprawozdanie, które ma odzwierciedlać kompleksowość realizacji Europejskiego programu w zakresie migracji.

Więcej informacji:

Sprawozdanie z postępów w realizacji Europejskiego programu w zakresie migracji

Załącznik 1: Fundusz powierniczy UE dla Afryki

Załącznik 2: Wspólny plan działania w zakresie realizacji postanowień oświadczenia UE-Turcja

Załącznik 3: Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji

Załącznik 4: Europejska Straż Graniczna i Przybrzeżna

Załącznik 5: Powroty

Załącznik 6: Relokacja

Załącznik 7: Przesiedlenia

Dokument roboczy służb Komisji towarzyszący sprawozdaniu Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady – Sprawozdanie z postępów w realizacji Europejskiego programu w zakresie migracji

Arkusz informacyjny: Przesiedlenia – Zapewnienie bezpiecznego i legalnego dostępu do ochrony dla uchodźców

Arkusz informacyjny: Relokacja – Solidarność państw członkowskich UE